25-07-2016
Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler OHAL’de Nelere Dikkat Etmelidir
OHAL’DE DİKKAT EDİLECEK KONU VE BAŞLIKLAR AŞAĞIDADIR;
1- OLAĞANÜSTÜ HAL KAPSAMINDA ALINAN TEDBİRLERE İLİŞKİN KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME (Karar Sayısı: KHK/667) (23 Temmuz 2016 Tarih ve 29779 Sayılı RG de yayımlandı)
2-‘OHAL’ ÇALIŞANLARIN HAKLARINI ETKİLEMEYECEK
15 Temmuz gecesi yaşanan darbe girişimi sonrası, bürokrasiden, kamu kurumlarından ve devletin kılcal damarlarından hainlerin temizlenmesinin sağlanması amacıyla perşembe günü 01:00 itibarıyla Türkiye’de olağanüstü hal ilan edildi. Olağanüstü hal ve sıkıyönetimi daha önce yaşayan kesimler durumdan endişe ettiler. Bu endişe çalışanlara da yansıdı. Ancak bu kez durum farklı. Olağanüstü halin çalışanlar için hiçbir etkisi olmayacak. Çalışma hayatı dün nasılsa, bugün ve yarın da aynen sürecek. Bu nedenle çalışanların endişe etmesini gerektirecek bir durum yok.
Hak kaybı olmaz
Olağanüstü hal durumunda çalışma hayatını etkileyebilecek bazı noktalar bulunmakta. Buna göre, işveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesine yönelik bazı sınırlamalar uygulanabilir.
Ancak bu yönde bir uygulamaya gidilmesi için karar alınması gerekmektedir. Yani bugünden itibaren hayata geçmiş bu şekilde bir uygulama söz konusu değil. Diğer yandan böyle bir uygulamaya gidilecek olsa bile işçi açısından herhangi bir hak kaybı söz konusu olmayacaktır. Yalnızca işverenin iş sözleşmesini feshetmesini engelleyen bir durum söz konusudur.
Sözleşme feshine sınır
Hüküm kapsamında bütün fesihlere sınırlama getirilmemekte, esas olarak işverenin uygulayacağı bildirimli fesihler sınırlandırılmaktadır. Bu kapsamda sınırlandırılabilecek fesih türleri, işçinin davranışlarına veya yeterliğine dayanan bildirimli fesihler ile işletmenin, işyerinin ve işin gerektirdiği bildirimli fesihlerdir. Kanun fesih hakkının özüne dokunmamak amacıyla işverenin İş Kanunu’nun 25/II maddesi uyarınca yapacağı fesihlere herhangi bir sınırlama getirmemiştir. Tekrar hatırlatmak gerekir ki, şu an için bu yönde bir karar alınmadığı gibi alınması da düşünülmemektedir.
Toplu sözleşme!
Olağanüstü hal döneminde akıllara gelen ilk endişe toplu sözleşmelerin askıya alınmasıdır. Bugün olağanüstü halin uygulanma sebebi toplumun bazı kesimleri arasındaki huzursuzluk veya toplumsal bir hareket değil. Fetullahçı terör örgütünü ortadan kaldırmaya yönelik haklı bir hamle. Bu nedenle toplu sözleşme düzeninin askıya alınması veya grev hakkının ortadan kaldırılması gibi bir durum söz konusu değil. İşçi kesiminin endişe etmesini gerektirecek bir durum yok.
Sözleşmeler yürür
Daha önce imzalanan ve yürürlükte olan toplu sözleşmeler yürürlükte kalmaya devam ediyor. Dolayısıyla işçiler toplu iş sözleşmesindeki haklarını aynen almaya devam edecekler. Bunun dışında süresi biten ve yenilenecek toplu iş sözleşmeleri için de hukukun öngördüğü süreçler işleyecek. İşçilerin toplu sözleşme ve grev hakkı konusunda hiçbir kısıtlama olmayacak.
Kıdem ne olur?
İşçi kesiminin bir diğer endişesi de olağanüstü hal durumunda kıdem tazminatı konusunda bir düzenlemeye gidilip gidilmeyeceği. Yıllardır gündemde olan ve sosyal taraflarla anlaşılmadan hiçbir adımın atılmaması yönünde daha önce Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açık talimatının olduğu bir durumda, bu konuda bir adım atılmayacağı çok açıktır. İşçi sınıfının bu konudaki provokasyonlara itibar etmemesi gerekiyor.
Ne yazık ki ülkece hiç hak etmediğimiz bir süreçten geçiyoruz. Bu süreçte hainlerin ülkeyi daha fazla karıştırmasına imkan vermemek adına, bu tip aslı astarı olmayan söylentilere itibar edilmemesi ve devletin yanında saf tutulması gerekiyor. İşçi sınıfı darbe girişimi esnasında takındığı tavrı sürdürmeli ve anayasal düzen yeniden tam anlamıyla sağlandığında bu konulara odaklanmalıdır.
Bugün için odaklanılması gereken konu devletin bekasıdır. Bu nedenle işçi sınıfı hiçbir hak kaybının yaşanmayacağını bilerek, ülkesine bugüne kadar pek çok kez olduğu gibi kutsal emeğini sunmaya devam etmeli ve bu süreci milletçe bertaraf etmeye çalışmaya devam etmelidir
Ek düzenleme yapılmalı
Fetullahçı hainlere yönelik olarak yürütülen soruşturmalar çerçevesinde açığa alınan memurlar hakkında OHAL kapsamında ek düzenlemeler gelebilir. Açığa alınan memurlara görevlerinden el çektirildi. Soruşturmalar sonucunda nihai karar verilecek. Bu hainlerin görevlerine geri dönmelerinin engellenmesini sağlayacak tedbirler sayesinde soruşturmanın hızlı bir şekilde yürümesi ve kalıcı sonuçlar elde edilmesi mümkün olabilir.
‘Emeklilikleri engellenmeli’
Bugünlerde bu hainlerin emeklilik dilekçesi vererek kendileri hakkında yapılacak işlemlerden kaçmaya çalıştıkları yönünde duyumlar geliyor. Bu hamlenin de engellenmesi gerekiyor. Ülkesinin silahıyla kendi halkına ateş açanlar ve bunların kamudaki destekçilerine yönelik olarak alınacak her türlü tedbirin tam manasıyla uygulanabilmesi için bu iki kararın bir an önce hayata geçirilmesi gerekiyor. (Cem Kılıç, MİLLİYET)
***
3-OHAL durumunda SGK ve işçi çıkarma süreçleri nasıl olacaktır?
Ülkemizin içinde bulunduğu bu zor günlerde Sayın Cumhurbaşkanı; Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından Anayasamızın 120. Maddesi uyarınca 3 ay boyunca ‘Olağanüstü Hal’ ilan edilmiştir. Dolayısıyla yazımızda bu süreç kapsamında Sosyal Güvenlik işlemlerinin süreçlerinin nasıl yürütüleceğine dair sorularda ard arda gelmeye başlamıştır. Bu yazımda bunlara değineceğim.
Sosyal Sigortalar uygulamaları ile ilgili şu an için uygulamada herhangi bir değişiklik olup olmayacağı belirtilmemiştir. Lakin 2935 sayılı OHAL kanununda işten çıkarılacak işçilerle ilgili bazı sınırlamalar olduğunu görmekteyiz. Sosyal Sigortalar İşlemleri kapsamında şu an için işe giriş işlemleri, işten çıkış işlemleri, Bildirge ve rapor gibi süreçlerle ilgili bir değişiklik henüz yayınlanmamıştır.
Peki Olağanüstü Hal nedir önce onu tanımlayalım.
Olağanüstü Hal; Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım, Anayasa ile kurulan hür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, durumlarında olağanüstü hal ilan edilmesi ve usulleriyle olağanüstü hallerde uygulanacak hükümleri belirlemektir.
Olağanüstü Hal ilan edildiği durumlarda 2935 sayılı Kanunun 11. Maddesine dikkat çekmek istiyorum. “Madde 11 – Bu Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince olağanüstü hal ilanında; genel güvenlik, asayiş ve kamu düzenini korumak, şiddet olaylarının yaygınlaşmasını önlemek amacıyla 9 uncu maddede öngörülen tedbirlere ek olarak aşağıdaki tedbirler de alınabilir.
n) İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek”
Sonuç olarak ; OHAL süresince işçinin kendi isteğiyle istifa,İş Kanununun 25. Maddesine göre Ahlak iyiniyet kurallarına uymayan haller dışında, sağlık sebepleri, belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi, emeklilik dışındaki sebeplerin haricinde bir sebeple işçi çıkarmak isteyen işveren bu çıkarma sürecini 3 ay ertelemek durumunda kalacağını belirtmek gerekir. Ayrıca işçi çıkarmak isteyen işverenler kanundaki madde haricine giren durumlarda Bakanlığın yayınlayacağı yazıyı beklemeleri daha doğru olacaktır.Yani bu kanun maddesi ile Devlet OHAL süresince bir nevi işçiyi iş güvencesi altında tutmuş olacağını belirtmek yerinde olacaktır. (KAYNAK: tanerozdemir.com.tr/ohal-durumunda-sgk-ve-isci-cikarma-surecleri-nasil-olacaktir.html)
***
4-OLAĞANÜSTÜ HAL MUHASEBE KAYBI
Risk değerlendirme insan ölümleri, mal ve çevre hasarı ve ekonomik kayıp açısından ilişkili kayıplar başta olmak üzere önceki olağanüstü durumların doğru şekilde kaydedilmesini gerektirir.
Eğilimleri belgelemek ve yerel, ulusal ve uluslararası felaket riski azaltma programlarını bilgilendiren istatistiklerin toplanması amacıyla olağanüstü hal kayıplarının kaydedilmesi için olağanüstü hal muhasebe kaybı birincil motivasyondur.
Olağanüstü hal muhasebe kaybı olağanüstü hal bilişimi (öğrenilen dersler sayesinde felaket yönetimini iyileştirmek amacıyla maruziyet, zarar görebilirlik, mücadele yeteneği, zarara azaltma ve felakete müdahalenin bağıl katkısının ölçülmesi yoluyla felaketin nedenlerini belirler) ve risk modellemesi için ön koşuldur.
Risk değerlendirme insan ölümleri, mal ve çevre hasarı ve ekonomik kayıp açısından ilişkili kayıplar başta olmak üzere önceki olağanüstü durumların doğru şekilde kaydedilmesini gerektirir.
***
5- 4325 SAYILI OLAĞANÜSTÜ HAL BÖLGESİNDE VE KALKINMADA ÖNCELİKLİ YÖRELERDE İSTİHDAM YARATILMASI VE YATIRIMLARIN TEŞVİK EDİLMESİ İLE 193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN
-GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI
-ÇALIŞANLARDAN KESİLEN VERGİLERİN ERTELENMESİ
– İŞLEMLERDE VERGİ, RESİM, HARÇ İSTİSNASI
-SİGORTA PRİMİ İŞVEREN PAYLARI
-193 SAYILI GELİR VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN